Blog Energetyczny

Odpowiedź na to pytanie w dużym stopniu pozwala na faktyczne ustalenie zawartości dokumentu. I żeby nie było zbyt łatwo – najprostsza odpowiedź – dla każdego, kto w firmie korzysta z urządzeń energetycznych… czyli tak naprawdę w zależności od firmy i jej specyfiki za każdym razem będzie inaczej. Oczywiście, można opracować wzór, przykład, propozycję. Ale jeśli ma to być użyteczna regulacja, a nie pusty dokument to warto dobrze zastanowić się na początek nad jego odbiorcami. Przede wszystkim zawarte w instrukcji regulacje powinny jednoznacznie wskazywać, jak pracodawca przekazuje zadania i odpowiedzialność w zakresie prowadzenia prac eksploatacyjnych przy urządzeniach energetycznych. Oczywiście, podstawą do wykonania prac eksploatacyjnych są posiadane uprawnienia, ale aby wykonać określone prace konieczne jest:

• Upoważnienie ze strony pracodawcy do wykonania określonych prac lub czynności eksploatacyjnych;
• Uregulowanie, kto może wydawać polecenia pisemne;
• Uregulowanie, kto może dopuszczać pracowników do wykonania określonych prac;
• Jednoznaczne ustalenie, kto koordynuje i nadzoruje prace eksploatacyjne.

Powyższe regulacje powinny być spójne z wyznaczonymi zadaniami i posiadanymi kwalifikacjami. Delegowanie odpowiedzialności na osoby posiadające sprawdzone, właściwe do podejmowania decyzji kwalifikacje pozwala uniknąć sytuacji stwarzających zagrożenie dla pracowników.

Jasne i jednoznaczne zasady dotyczące eksploatacji urządzeń energetycznych są również ważne dla bezpośrednich użytkowników maszyn, urządzeń, linii produkcyjnych. W zdecydowanej większości zakładów zadania operatora sprowadzają się do czynności związanych bardziej z dbałością o jakość wyrobu, poprawne korzystanie z wyposażenia powinno być uregulowane w prosty sposób. Aby to było możliwe, pracownicy nadzorujący produkcję, planujący poszczególne czynności powinni również otrzymać wytyczne, jak prawidłowo korzystać z wyposażenia. I do których czynności eksploatacyjnych są oni upoważnieni przez pracodawcę. Kolejnym ważnym odbiorcą ustalonych zasad będą wykonawcy prac eksploatacyjnych związanych z przeglądami, remontami, pomiarami. Nie zawsze są to pracownicy firmy, często w tym zakresie korzysta się z serwisów zewnętrznych. I w tym przypadku ustalenie zasad związanych z przydzieleniem zadań, koordynacją prac i dopuszczeniem pracowników posiadających odpowiednie kwalifikacje ma szczególne znaczenie. Nawet najlepszy specjalista z zewnątrz na terenie firmy jest gościem i może poprzez nieznajomość wewnętrznych regulacji firmy spowodować zagrożenie dla siebie lub pozostałych pracowników. Dlatego zanim powstanie instrukcja, warto przemyśleć kto powinien z niej korzystać. Wnioski będą zależały od specyfiki procesów, posiadanego wyposażenia oraz sposobu prowadzenia działalności.

Przede wszystkim warto przyjrzeć się dokładnie definicji praz eksploatacyjnych. Przede wszystkim planować należy zadania, które związane są ze zmianami parametrów pracy obsługiwanych urządzeń. Jeżeli we wspomnianych wcześniej zadaniach doprecyzujemy, kto może te parametry zmieniać i w oparciu o jakie uprawnienia i upoważnienia – możemy te czynności powiązać z planami operacyjnymi dla poszczególnych urządzeń.

Pozostałe prace eksploatacyjne, związane m. in z przeglądami i pracami konserwacyjnymi, remontami, usuwaniem awarii, kontrolą i pomiarami również należy powiązać z planami produkcyjnymi, aby nie stwarzać problemów związanych z dostępem do wskazanych urządzeń.

Ważną zmianą w wymaganiach dotyczących planowania działań jest wprowadzone pojęcie grupy urządzeń. Wprawdzie pojęcie to nie zostało jednoznacznie zdefiniowane w przepisach, jednak rozpatrując pracę konkretnego urządzenia energetycznego trudno oddzielić tzw. urządzenia pomocnicze.

Przykładem może być każda linia produkcyjna, wyposażona również często w elementy napędowe, chłodzenie, ciągi transportowe dla surowca i wyrobów gotowych. Każda ingerencja w parametry pracy linii produkcyjnej wpływa na wszystkie urządzenia z nią powiązane. I w każdym przypadku konieczność wyłączenia któregoś z tych urządzeń powoduje zatrzymanie całej linii produkcyjnej. Ale również warto pamiętać, że planowane zatrzymanie linii technologicznej to dobra okazja do wykonania niezbędnych przeglądów i konserwacji.

Opracowując instrukcję eksploatacji urządzeń lub grup urządzeń energetycznych warto więc uwzględnić zarówno wymagania zawarte w dokumentacji tych urządzeń jak i specyfikę ich wykorzystania w firmie. Odniesienie się podczas opracowania instrukcji zarówno do planów wynikających z wymagań technologicznych jak i technicznych może stać się podstawą do wypracowania trwałych zasad bezpiecznej eksploatacji urządzeń.

Tak postawione pytanie może wywołać w pierwszej chwili zdziwienie. Jednak opracowując bezpieczne zasady korzystania z urządzeń energetycznych, warto sprawdzić powiązania pomiędzy parametrami procesu, optymalnymi parametrami pracy urządzenia, wymaganiami dotyczącymi wyrobu oraz właściwościami surowców i materiałów pomocniczych wykorzystywanych w procesie. Pozwoli to na ustalenie wartości krytycznych dla poszczególnych czynników, natomiast przekroczenie tych wartości będzie informacja o konieczności podjęcia dodatkowych działań takich jak zmiana trybu pracy urządzenia, dodatkowe pomiary kluczowych charakterystyk urządzenia, skrócenie czasookresu pomiędzy wymaganymi przeglądami – w zależności od specyfiki urządzenia i dopuszczalnych możliwości.

Konieczne jest powiązanie instrukcji eksploatacji urządzenia energetycznego z istniejącymi już dokumentami, takimi jak instrukcje technologiczne, instrukcje BHP na stanowiskach związanych z pracą urządzenia energetycznego, analiza ryzyka związanego z BHP i wpływem na środowisko, zasadami zarzadzania kompetencjami pracowników.

Nie wyczerpuje to wprawdzie tematu związanego z opracowaniem i stosowaniem zasad bezpiecznej eksploatacji urządzeń energetycznych, jest raczej wstępem do dalszej dyskusji, specyficznej już dla każdej firmy. Możemy przeprowadzić je wspólnie, zapraszam.